বৃত্ৰাসুৰক বধি অৱশ হৈ পৰিছিল দেৱেন্দ্ৰ । বৃত্ৰাসুৰক অনুসৰণ কৰোঁতে দেৱেন্দ্ৰই কেনেকৈনো মৰতত প্ৰৱেশ কৰিছিল তলকিবই পৰা নাছিল । ক্লান্ত দেহেৰে দেৱৰাজে মৰতত ভ্ৰমি ফুৰিছিল । যেতিয়া সৰযুৰ নিৰ্মল জল দেখা পাইছিল শৰীৰৰ ক্লান্তি দূৰ কৰাৰ মানসেৰে দেৱেন্দ্ৰই স্নান কৰাৰ লোভ সামৰিব পৰা নাছিল । সৰযুৰ জলতে দেৱেন্দ্ৰই শৰীৰৰ মল আঁতৰাইছিল । তেতিয়াৰ পৰাই এই স্থানৰ নাম হয় মলদ; আৰু সৰযুৰ সিপাৰে দেৱেন্দ্ৰই অন্ন গ্ৰহণ কৰি দূৰ কৰিছিল ক্ষুধা ; সেয়ে সেই স্থানৰ নাম হয় তেতিয়াৰ পৰা কৰুষ । যেতিয়া জানিব পাৰিছিল দেৱেন্দ্ৰই সেই স্থানৰ গৰাকী যক্ষৰাজ সুকেতু উদাসীন ৰাজ্য শাসনত , তেতিয়া আৰ্যগোষ্ঠীৰ তপৰ বাবে উপযুক্ত হ’ব বুলি ভাবি সহজেই দখল কৰিছিল উক্ত স্থান আৰু অগস্ত্যক কৰিছিল অৰ্পণ । উদ্দেশ্য আছিল তপ কৰি সেই স্থানত দেৱতাৰ কল্যাণ সাধিব অগস্ত্যসহ তপস্বীগণে । ফলশ্ৰুতিত তাত গঢ় লৈ উঠিছিল অগস্ত্যৰ আশ্ৰম । সেই আশ্ৰমলৈকে বেগাই দৌৰিছিল তাৰকাই ।
তীব্ৰ বেগেৰে শৰীৰৰ সমস্ত শক্তিৰে দৌৰিছিল তাৰকা-------কিন্তু সৌৱা কি !! অদূৰত যেন অগ্নিশিখাই কাৰোবাক আগুৰি ধৰিছে । ভাঁহি আহিছে মৰণকাতৰ আৰ্তনাদ ; সচকিত হ’ল তাৰকা । সেয়াচোন চিৰ পৰিচিত আপোনজনৰ আৰ্তনাদ!! হয় , সেয়া সুন্দৰ আৰ্তনাদ !! উন্মাদিনীৰ দৰে আগুৱাই গৈছিল তাৰকা । নিয়তিৰ কি পৰিহাস!! তাৰকা পোৱাৰ পূৰ্বে ভস্ম হৈ গৈছিল সুন্দৰ শৰীৰ !! অগস্ত্যৰ তপোবলে ভস্ম কৰিছিল সুন্দক । 'হা স্বামী ' বুলি তাৰকাই কৰিছিল আৰ্তনাদ । হিয়া ঢাকুৰি কান্দিছিল তাৰকাই । বুজিছিল , সৰ্বহাৰা হ’ল তাই !! ইমান দুখ সহে কেনেকৈ ? স্বামীৰ ভস্ম বুকুত সাৱটি শোকাতুৰা তাৰকা অচেতন হৈ পৰি গৈছিল ---
কিছু ক্ষণ পৰি আছিল তাৰকা সেই স্থানতে । লাহে লাহে চেতনা ঘূৰি আহিছিল । কিমান দুখ আৰু সহিব তাৰকাই ! সুখ আহিছিল তাৰকাৰ জীৱনলৈ মাথো বিদ্যুৎলতা হৈ !! ক্ৰমে তাৰকাৰ মুখ মণ্ডলত ভাঁহিছিল ক্ৰোধৰ দাবানল । নয়নে বৰষিব যেন অগ্নি শিখা । ক্ৰোধাম্বিত তাৰকাই চিঞৰি চিঞৰি মাতিছিল ---- “অগস্ত্য” , “ অগস্ত্য” ----
অগস্ত্যৰ আগমণ ঘটিছিল তাৰকাৰ সন্মুখলৈ । সঠিক অনুমান কৰিছিল ঋষিয়ে কোন হ’ব পাৰে এই নাৰী ? তথাপি সুধিছিল ---------“ কিয় আমাৰ নাম এনেদৰে অশিষ্টাচাৰভাৱে উচ্চাৰণ কৰিছা ?”
এপলক ক্ৰুদ্ধ দৃষ্টি তাৰকাৰ অগস্ত্যৰ ওপৰত । এফালে সংসাৰ জ্বলি ছাৰখাৰ হ'ল তাৰকাৰ, আনফালে অগস্ত্যৰ আপত্তি শিষ্টাচাৰত !! ভাবি আচৰিত হৈছিল তাৰকা --- ‘কেনেকৈ এনেহেন তপোধৰে কৰিলে অন্যায় ? কেনেদৰে অবোধ শিশুক দিলে অভিশাপ ? কেনেদৰে পিতৃহাৰা কৰিলে শিশুক ? কেনেদৰে সধবাক বিধবাত কৰিলে পৰিণত ?’
প্ৰচণ্ড ঘৃণা উপজিল তাৰকাৰ অগস্ত্যৰ প্ৰতি । সেয়ে দ্বিধাহীন ভাৱে ঘৃণিত সুৰত ঋষিক প্ৰশ্ন কৰিছিল তাই --“ ঋষিবৰ , বালকৰ বাৎসল্য কি আপোনাৰ সহ্য নহ'ল ? কি দোষে আপুনি মোক দিলে বৈধব্য, বিচ্ছেদ আৰু বিষাদৰ যান্ত্ৰনা ?”
তাৰকাৰ প্ৰশ্নত অগস্ত্য কিছুপৰ মৌন হৈ ৰৈছিল । মৌনতা ভাঙি অগস্ত্যই শুনাইছিল প্ৰবোধ বাণী ----- “ চোৱা তাৰকা , ইচ্ছাকৃতভাৱে তোমাক মই দিয়া নাই সন্তাপ । মোৰ তপোবলক, মোৰ যজ্ঞক অপমান কৰিলে তোমাৰ আত্মীয় গণে । সেয়ে অপৰাধ কৰাৰ দণ্ড ভুগিলে তেওঁলোকে । বিধাতাৰ লিখন বুলি মানি লৈ তুমি এই স্থানৰপৰা প্ৰস্থান কৰা ।”
অগস্ত্যৰ বাণীত শান্ত নহ'ল তাৰকাৰ ক্ৰোধ ; বৰঞ্চ ঘিঁউহে ঢালিলে উমি উমি জ্বলিব ধৰা জুইকুৰাত । আঃ ইমান অহংকাৰ ঋষিৰ নিজ তপোবলক লৈ !! গৰজি উঠিছিল তাৰকা -------
“ অগস্ত্য , যি তপোবলে নিচিনিলে বালকক, যি তপোবলে নিচিনিলে বৈধব্যৰ বেদনাক তেনে তপোবলক মই শতবাৰ দিওঁ ধিক্কাৰ ।”
তাৰকাৰ দৰে এগৰাকী নাৰীৰ মুখত এনে কটু নিন্দাবাণী অগস্ত্যৰ বাবে আছিল সপোনৰো অগোচৰ । তাতে আকৌ কৰিছে তপোবলক নিন্দা !! আঃ অসহ্য ই অগস্ত্যৰ বাবে । জ্বলি পকি উঠিছিল অগস্ত্য -- “ আঃ তাৰকা , পুত্ৰই কৰিলে যজ্ঞক অপমান, স্বামীয়ে প্ৰকাশিলে ৰাক্ষসত্ব, আৰু নাৰী হৈ তই প্ৰকাশিচ ৰাক্ষসী চৰিত্ৰ !! সাৱধান তাৰকা , তপোবলক অপমান কৰা বাবে তোকো মই দিম ভীষণ অভিশাপ----!!”
সৰ্বহাৰা তাৰকাৰ আৰু সমীহ নাছিল ঋষিৰ অভিশাপলৈ । কাল সৰ্পিনীৰ দৰে ক্ৰোধাম্বিত ৰূপে মাৰো বুলি অগস্ত্যক হৈছিল উদ্যত । অগস্ত্যইও পলম নকৰি মন্ত্ৰপুত জল দিছিল চটিয়াই আৰু দিছিল অভিশাপ ---- “ যা তাৰকা , তয়ো ৰাক্ষসীত পৰিণত হ !!”
মন্ত্ৰপুত জল পৰিছিল তাৰকাৰ শৰীৰত । থমকি ৰৈছিল তাৰকা । সেই সুযোগতে অগস্ত্য আঁতৰি গ'ল । তীব্ৰ যন্ত্ৰনাত কেকাইছিল তাৰকাই ! প্ৰতিশোধৰ দাবানলত দহিছিল তাৰকা । মসৃণ চৰ্ম তাৰকাৰ হৈছিল ৰুক্ষ ! শীতল কেশ হৈছিল শুষ্ক ! মিষ্টভাষিনী , সদাচাৰিনী তাৰকা ক্ৰমে পৰিণত হৈছিল কটুভাষিনী , কদাচাৰিনী এক নিশাচৰীত !!
কেনেদৰে , কি আশাৰে ঘূৰি যাব শূন্য কাৰেঙলৈ । প্ৰজাইও কদাচাৰী , পিশাচিনী বুলি আৰু আদৰি নলয় তাৰকাক । অৰণ্যই হৈছিল তাৰকাৰ আলয় । পুত্ৰ, পুত্ৰ বুলি ডাকিব ধৰিছিল তাৰকাই আৰু হঠাত আহিছিল ক’ৰবাৰপৰা ৰাক্ষস ৰূপত মাৰীচ-সুবাহু । কোনে কাক দিব সান্ত্বনা!! তিনিওৰে মাজত উঠিছিল কান্দোনৰ ৰোল । অৱশ্যে নিশাচৰৰ কান্দোন কিমান পৰনো !! নিমিষতে জ্বালামুখীত তিনিও হৈছিল পৰিণত । লৈছিল পণ নিধন কৰিব অগস্ত্যক; তপস্বী শূন্য, যজ্ঞ শূন্য কৰি দিব ধৰণী । অট্টহাস্যত জগত চমকি উঠিছিল । আৰম্ভ হৈছিল ধৰণীত তেতিয়াৰ পৰাই অনিৰুদ্ধ ধাৰে তপস্বী নিধন যজ্ঞ ; অতি নিষ্ঠুৰতাৰে । পাছে দেৱতাৰ দুশ্চিন্তা বৃদ্ধি কৰি , তপস্বীৰ আতংকক তীব্ৰ কৰি তাৰকাৰ লগত সংযুক্ত হৈছিল অন্য এক নাম, যাৰ নামেই পৰিচয়---লংকাপতি দশানন !! পাছে ৰাৱণৰ লংকা প্ৰাপ্তিৰ পথ ইমান সহজো নাছিল ..........
0 Comments