এতিয়াই চাওক

6/recent/ticker-posts

তাৰকা।। পৌৰাণিক উপন্যাস।। Part-05||

 


 ব্ৰহ্মাৰ পুত্ৰ  ত্বষ্টাই বিবাহ কৰিছিল ৰোচনা নামৰ  এগৰাকী অসুৰ কন্যাক  । তেওঁলোকৰ তিনি শিৰযুক্ত  ( ত্ৰিশিৰা) এক পুত্ৰৰ জন্ম হৈছিল । পুত্ৰৰ নাম ৰাখিছিল বিশ্বৰূপ । বিশ্বৰূপৰ তিনিখন মুখৰ এখনে বেদ আদি শাস্ত্ৰৰ অধ্যয়ন কৰি ভক্তি ৰস পান কৰিছিল; এখনে কৰিছিল সোমৰস পান আৰু অন্যখনে কৰিছিল অন্ন ভোজন ।  জন্ম সূত্ৰে বিশ্বৰূপে  পিতৃৰপৰা লভিছিল ব্ৰাহ্মণত্ব , হৈছিল বেদজ্ঞ  ; কিন্তু মাতা যিহেতু আছিল অসুৰ কুলৰ সেয়ে অসুৰ সমাজলৈও বিশ্বৰূপৰ আছিল  এক আত্মিক অনুৰাগ  । এবাৰ দেৱগুৰু বৃহস্পতিৰ  অনুপস্থিতিত বিশ্বৰূপে দেৱতাৰ যজ্ঞৰ পুৰোহিতৰ দায়িত্ব লৈ   যজ্ঞৰ ভাগ গোপনে অসুৰলৈও আগবঢ়াইছিল । দেবেন্দ্ৰই এই কথা জানিব পাৰি অত্যন্ত ক্ৰোধিত হৈ বিশ্বৰূপক  বধ কৰিছিল অতি নৃশংসভাৱে । হাতে খড়্গ ধৰি দেৱেন্দ্ৰই বিশ্বৰূপৰ শৰীৰৰ পৰা তিনিওটা শিৰক চ্ছেদ কৰিছিল । বিশ্বৰূপৰ শৰীৰৰ পৰা চ্ছেদিত হোৱা  শাস্ত্ৰৰস পান কৰা শিৰ কপিঞ্জল পক্ষী, সোমৰস পান কৰা শিৰ কলবিঙ্ক পক্ষী আৰু অন্ন ভোজন কৰা শিৰ ৰূপান্তৰিত হৈছিল  তিত্তিৰী  পক্ষীলৈ । ( ভাগৱত  )

    

      পুত্ৰ শোকত দগ্ধ  হৈ  ত্বষ্টাই দেৱেন্দ্ৰৰ ওপৰত প্ৰতিশোধ লোৱাৰ মানসেৰে আয়োজন কৰিছিল এক যজ্ঞৰ । দেৱলোকত হাহাঁকাৰ লাগিল । ত্বষ্টাৰ শক্তিক জানে দেৱতাই । যজ্ঞৰ পূৰ্ণাহুতিৰে ত্বষ্টাই টানি আনিব দেৱেন্দ্ৰক যজ্ঞকুণ্ডলৈ ! ভীতিগ্ৰস্ত  দেৱেন্দ্ৰ শৰণাপন্ন হৈছিল দেৱী  সৰস্বতীৰ । সৰস্বতীয়ে কৃপা  কৰিলে , ত্বষ্টাৰ পূৰ্ণাহুতিৰ মন্ত্ৰত  আউল লাগিল  ; দেবেন্দ্ৰ ৰক্ষা পৰিল । কিন্তু সকলোকে  আচৰিত কৰি যজ্ঞকুণ্ডৰ পৰা আৱিৰ্ভাব হ’ল এক বিৰাট আকাৰৰ অসুৰ  ! অভিশপ্ত অসুৰ  !! যদিওবা  দেৱেন্দ্ৰ  হোৱা নাছিল নিধন, ত্বষ্টা  প্ৰসন্ন  হৈছিল  অসুৰ  পুত্ৰক পাই  আৰু অসুৰৰ  নাম ৰাখিলে  বৃত্ৰাসুৰ !! 

    

      অভিশপ্ত  বৃত্ৰাসুৰ !! প্ৰাচীন কালত চিত্ৰকেতু  নামে  এক  ৰাজন আছিল   । অনেক পত্নী থকাৰ পাছতো চিত্ৰকেতুৱে লভা নাছিল পিতৃত্বৰ গৌৰৱ । সেয়ে ৰাজনৰ মনত দুখ । তেনেতে এদিন ঋষি অঙ্গিৰাই আহি ৰাজনক পুত্ৰ প্ৰাপ্তিৰ বাবে যজ্ঞৰ সমিধান দিলে । চিত্ৰকেতুৱে যজ্ঞ সমাপন কৰি যজ্ঞৰ পৰমান্ন আগবঢ়ালে প্ৰধান ৰানী কৃতদ্যুতিলৈ । ফলত কৃতদ্যুতিৰ গৰ্ভ সঞ্চাৰিত হ’ল আৰু নিৰ্ধাৰিত সময়ত জনম দিলে এক দেৱ শিশুক । পুত্ৰক পাই ৰজা আত্মহাৰা হ’ল । ব্যস্ত থাকিল কেৱল কৃতদ্যুতি আৰু সন্তানক লৈ  । আনফালে  অনাদৃত হৈ স্বামীৰ পৰা  অন্য ৰানীসকল ইৰ্ষাম্বিত হ’ল কৃতদ্যুতিৰ ভাগ্যক দেখি । ইৰ্ষা পৰম শত্ৰু । ইৰ্ষা জাগিলে কি দেৱ , কি মনুষ্য, কি গন্ধৰ্ব যিকোনো কাৰ্য কৰিবলৈ নকৰে কুণ্ঠাবোধ । তাতে আকৌ সতিনীৰ ইৰ্ষা !! এদিন সেয়ে সকলো সতিনীয়ে লগলাগি ৰচিলে  কুটিল  ষড়যন্ত্ৰ !!

    

    দেৱশিশুক মাতৃয়ে দুগ্ধপান কৰাই শয়ন কৰাইছিল । সতিনীসকল আছিল সুযোগৰ অপেক্ষাত । নাৰীৰ মমতা পাষাণ হৈ গৈছিল প্ৰতিশোধৰ অগনিত । কিমান নিৰ্দয়া হ'ব পাৰে সতিনী ? যেতিয়া কৃতদ্যুতি গৈছিল আঁতৰি পুত্ৰৰ কাষৰপৰা, সেই ছেগতে নিষ্ঠুৰ মাহীমাকসকলে নিষ্পাপ দেৱশিশুক চেলেকাই দিছিল কালকূট বিষ !! চিৰনিদ্ৰা গৈছিল দেৱশিশু ,  বুকু শাঁত পৰিছিল সতিনীগণৰ । প্ৰমাণিত কৰিছিল সতিনীৰ প্ৰতিশোধ যে  অতি ভয়ংকৰ !


        অত প্ৰতীক্ষাৰ অন্তত লাভ কৰা পুত্ৰক হেৰুৱাই  শোকাতুৰ হৈ পৰিছিল চিত্ৰকেতু । একোতে মন  বঢ়াব পৰা নাছিল  । তেনেতে দেৱৰ্ষিয়ে আহি চিত্ৰকেতুক দিছিল তত্ত্ব জ্ঞান । গূঢ়াৰ্থ ব্যাখ্যা কৰিছিল জীৱ , জীৱাত্মা আৰু পৰমাত্মাৰ বিষয়ে । দেৱৰ্ষিৰ ব্যাখ্যাত জ্ঞান চকু মুকলি হৈছিল চিত্ৰকেতুৰ । নিজকে প্ৰশ্ন কৰিছিল চিত্ৰকেতুৱে-- “ কিয় মই কৰিছো শোক ? কাৰ বাবে কৰিছো শোক ? কোন কাৰ মাতা ? কোন কাৰ পিতা ? সকলো অসাৰ; হৰি ভক্তিয়েহে কৰিব জীৱক উদ্ধাৰ ।” সকলোতে হৰিময় দেখিবলৈ ধৰিলে চিত্ৰকেতুৱে । মনৰপৰা শোক, লোভ  আঁতৰি গ'ল  । হৰি নাম লৈ ভ্ৰমিবলৈ ধৰিলে চিত্ৰকেতু । 

  

      এনেদৰে ভ্ৰমণ কৰি ফুৰোঁতে এদিন চিত্ৰকেতু উপস্থিত হ’লগৈ কৈলাশত । কি দুৰ্ভাগ্য !! নিয়তিয়েহে যেন লৈ গৈছিল চিত্ৰকেতুক কৈলাশলৈ, ৰঙ  চাবলৈ ! সেই সময়ত মহাদেৱ-পাৰ্বতী আছিল গভীৰ প্ৰেমালাপত । পাৰ্বতী আছিল মহাদেৱৰ কোলাত বহি !! এই দৃশ্য দেখি চিত্ৰকেতুৰ  মনত ঘৃণা জাগিল মহাদেৱৰ প্ৰতি । জটাধাৰী, মহাযোগীৰ এনে নিৰ্লজ  কাৰ্য্য ? স্বয়ং  মায়া- মোহত আৱদ্ধ !! বিতুষ্ট হৈ চিত্ৰকেতুৱে  ভৎসনা কৰিব ধৰিলে  কৈলাশপতিক ।

      

      পতিনিন্দা সহিব নোৱাৰিলে পাৰ্বতীয়েও  । ক্ৰোধাম্বিত হৈ পাৰ্বতীয়ে চিত্ৰকেতুক দিলে অভিশাপ--- “ নিচিনিলি তই উমানাথক ; নিচিনিলি তই পতি -পত্নীৰ সম্পৰ্কক । গন্ধৰ্ব হৈ অসুৰৰ দৰে কৰিছ আচৰণ  । যা দিলো অভিশাপ অসুৰ হৈ জন্মিবি  তই ।”

            

      পাৰ্বতীৰ অভিশাপ ফলিয়ালে । সেই অভিশাপৰ ফলশ্ৰুতিত ত্বষ্টাৰ যজ্ঞকুণ্ডৰ পৰা অভিশপ্ত চিত্ৰকেতুৱে অসুৰ ৰূপত হৈছিল সৃষ্ট  আৰু নাম পালে বৃত্ৰাসুৰ ।


----  “কওক পিতা , কি কাৰ্য্য কৰিম সাধন ? “ বৃত্ৰাসুৰৰ বীৰোচিত  বচন ।


----- “ ইন্দ্ৰ আমাৰ পৰম শত্ৰু । যোৱা  বধ কৰাগৈ ইন্দ্ৰক ।” ত্বষ্টাই  আদেশ দিলে  পুত্ৰক ।

    

      পিতৃৰ আদেশ পাই বৃত্ৰাসুৰে  যজ্ঞৰ ভস্মৰপৰা সৃষ্টি  কৰিলে তেওঁৰ অগণন সৈন্যক  আৰু  গগণভেদী  জয়কাৰ কৰি সেনাসহ বৃত্ৰাসুৰে   বীৰদৰ্পে   যাত্ৰা কৰিলে স্বৰ্গ  অভিমুখে-----


          আৰম্ভ  হ’ল  এক  ভয়ানক সংগ্ৰাম ; দেৱাসুৰ সংগ্ৰাম । পৰাক্ৰমী  বৃত্ৰাসুৰৰ  সন্মুখত অসহায় হৈ পৰিল দেৱেন্দ্ৰ , পলায়ন কৰিলে দেৱতাই স্বৰ্গৰপৰা । অমৰাৱতীৰ গৰাকী হ’ল  বৃত্ৰাসুৰ----- 


      স্বৰ্গহাৰা  দেৱতা  কাষ চাপিল মহাদেৱৰ । কিন্তু নিৰাশ কৰি মহাদেৱে  ক’লে --- “ বিষ্ণু ভক্ত চিত্ৰকেতুৱেই বৃত্ৰাসুৰ ৰূপত ; সেয়ে নবধো মই  বিষ্ণু ভক্তক  ।  দেৱগণ, তোমালোক যোৱা  নাৰায়ণৰ সমীপে; নাৰায়ণেই দিব তোমালোকক ইয়াৰ  সমিধান ।” মহাদেৱৰ পৰামৰ্শত দেৱেন্দ্ৰসহ দেৱগণ গ’ল বৈকুণ্ঠ ধামলৈ ।


    --- “এতিয়ালৈকে  নিৰ্মাণ হোৱা নাই অস্ত্ৰ বৃত্ৰাসুৰক বধিবৰ  । ময়ো নিজ হাতে বৃত্ৰাসুৰক বধ নকৰোঁ ; কাৰণ বৃত্ৰাসুৰ আমাৰেই  পৰম ভক্ত । অৱশ্যে দিছো উপায় যদি দধীচি মুনিয়ে স্বেচ্ছাই  অস্থি দান কৰে , তেতিয়া সেই অস্থিৰে বজ্ৰ নামে অস্ত্ৰ তৈয়াৰ কৰি বধিব পৰা যাব বৃত্ৰাসুৰক !!” -- নাৰায়ণে  সমিধান দিছিল  দেৱগণক  ।

    

            নাৰায়ণৰ মুখত  দধীচিৰ নাম শুনি হেঁতা পৰি গৈছিল দেৱেন্দ্ৰ । কেনেদৰে যাব দেৱেন্দ্ৰ ‘অথবৰ্ন / অথৰ্বা ’ তনয় দধীচিৰ কাষলৈ । এফালে ইন্দ্ৰাসনৰ মোহ, আনফালে দধীচিৰ কাষলৈ ভীক্ষুক ৰূপে যোৱাৰ লজ্জাবোধ ! দেৱেন্দ্ৰৰ লজ্জাবোধৰ আছিল এক কাৰণ---- ব্ৰহ্মবিদ্যা লাভৰ ইচ্ছাৰে এবাৰ দেৱেন্দ্ৰ কাষ চাপিছিল দধীচিৰ । কিন্তু ব্ৰহ্মবিদ্যাৰ যোগ্য বুলি দেৱেন্দ্ৰক গণ্য কৰা নাছিল দধীচিয়ে । খঙত দেৱেন্দ্ৰই তেতিয়া দধীচিক কৰিছিল অপমান  ; আৰু সেই ঋষিৰ কাষলৈকে যাব লাগিব সহায়ৰ ভীক্ষা  বিচাৰি ? তাকো  জীৱনৰ --- !!

    

          উপায়হীন  হৈ  অৱশেষত  শংকিত , লজ্জিত  মনে দেৱগণৰ সৈতে দেৱেন্দ্ৰ  গৈছিল দধীচিৰ সমীপে । সংকুচিত মনে দেৱেন্দ্ৰই যেতিয়া ঋষিৰ আগত আগমনৰ উদ্দেশ্য ব্যক্ত কৰিছিল স্তম্ভিত নেত্ৰে দধীচিয়ে চাই ৰৈছিল দেৱেন্দ্ৰৰ মুখলৈ । দধীচিৰ চকুলৈ চাব নোৱাৰি  অসহায়, নিৰুপায়  দেৱেন্দ্ৰই তললৈ মূৰ কৰিছিল । ভাবিছিল স্বৰ্গসুখেই মই নোৱাৰিলো ত্যেজিব , তেনেস্থলত কিয় স্বেচ্ছাই মৰণক  আঁকোৱালি ল'ব ঋষি দধীচিয়ে ; দিব অস্থিদান !! তাকো দেৱতাৰ কল্যাণৰ বাবে , দেৱেন্দ্ৰৰ স্বাৰ্থৰ বাবে !! নিজকে  পোন প্ৰথমবাৰৰ বাবে নিজকে স্বাৰ্থপৰ অনুভৱ কৰিছিল দেৱেন্দ্ৰই । ধাৰণা কৰিছিল বৃথা অনুৰোধহে কৰিছো  বুলি ।

 

    কিন্তু দধীচিচোন ব্যতিক্ৰম ----“ জগত কল্যাণ , দেৱ কল্যাণৰ হেতু  নাৰায়ণৰ আদেশ মানি অস্থিদান কৰিবলৈ প্ৰস্তুত আছো মই ।” ---- কৈছিল দধীচিয়ে । নিজ কৰ্ণকে বিশ্বাস কৰিব পৰা নাছিল দেৱেন্দ্ৰই । শ্ৰদ্ধাত মূৰ দোঁ খাই গৈছিল দেৱেন্দ্ৰসহ দেৱগণৰ । ' সাধু ', ' সাধু 'বুলি কৰিছিল উচ্চাৰণ দেৱগণে ; লগতে দেৱেন্দ্ৰইও ।

      

            মঙ্গল ধ্বনি বাজিছিল দশোদিশে । পুস্প বৃষ্টি হৈছিল দধীচিৰ আশ্ৰমত আৰু তপোবলে নিজ প্ৰাণ এৰিছিল তপোধৰ দধীচিয়ে !!

  

        “ধন্য ধন্য দধীচি , মহান ত্যাগ কৰিলা তুমি ; জগতত ৰাখিলা কীৰিতি । যেতিয়াই ত্যাগৰ কথা ওলাব তোমাৰ নাম প্ৰথমে শ্ৰদ্ধাৰে ল’ব জগতবাসীয়ে ।”--- পৰমাত্মাৰ মুখপদ্মৰপৰা আকাশ বাণী  ভাঁহি আহিছিল  ।

      

        দধীচিৰ অস্থিৰে দেৱশিল্পী বিশ্বকৰ্মাই নিৰ্মাণ কৰিলে ‘ বজ্ৰ’ নামে এক অমোঘ অস্ত্ৰ । হাতে বজ্ৰ ধৰি দেৱেন্দ্ৰই ৰুদ্ৰমূৰ্তি ধৰি খেদি গ’ল বৃত্ৰাসুৰক । বজ্ৰ দেখি বৃত্ৰাসুৰ  স্তম্ভিত হ'ল  । বুজিলে এয়া কালাস্ত্ৰ তেওঁৰ বাবে । সেয়ে প্ৰাণৰ মমতাত স্বৰ্গৰ পৰা  পলায়ন কৰিলে বৃত্ৰাসুৰে  । দেবেন্দ্ৰইও ল’লে পাছ , ল'লে সংকল্প --- ‘ নবধাকৈ তোক মই নাহো ঘূৰি । ‘ অৱশেষত বজ্ৰ মাৰি নিধন কৰিলে ইন্দ্ৰই বৃত্ৰাসুৰক । তেতিয়াৰপৰা ইন্দ্ৰৰ হ’ল অন্য দুটা নাম-- বজ্ৰপাণি আৰু বজ্ৰায়ুধ ।

Post a Comment

0 Comments